Faudi Aviation,60 yılı aşkın süredir sektöründe lider ve dünya çapında tanınan bir firmadır. ‘’Jet Yakıtı Kirleticileri’’ konusunda uzmanlaşmış ve dünyanın her yerindeki sayısız tesise hem ürünleri hem de teknik desteği ile önemli hizmetler sağlamaktadır.
‘’JET YAKITI KİRLETİCİLERİ’’ nelerdir?
Modern uçaklardaki yakıt sistemleri çok sayıda kontrol valfi, pompa ve filtreler içermektedir.
Sistemdeki su ve/veya pislikler, hareket eden kritik parçalarda aşınmaya ve sıkışmaya, su ve/veya pisliklerin birikmesi ise, yakıtın akışını engelleyerek motorun durmasına sebep olabilir.
Bu yüzden uçaklara “temiz ve kuru yakıt” verilmesi çok önemlidir.
Temiz, kuru yakıt nedir?
İçinde partikül ve serbest su bulunmayan
Temiz ve berrak bir görünümü olan yakıt
Yakıt nasıl kirlenir?
Yakıtın, rafineriden uçağa verilene kadarki evrelerde çeşitli pisliklerin yakıta bulaşma riski vardır. Tankerler, yakıt taşıyan gemiler, trenler ve boru hatları yakıtın rafinerilerden merkezi depo sistemlerine naklinin en yaygın yollarıdır.
Yakıt buralardan havaalanı depolarına tren, tanker veya boru hattı ile nakledilir.
Son olarak, uçağa yakıt ikmal tankeri ile ya da hidrantsistemi aracılığı ile verilir.
Önceden önlem alınsa bile, yakıtın nakledildiği veya depolandığı her ortamda kirlenme meydana gelebilir.
Jet yakıtında en çok bulunan pislikler nelerdir?
Serbest su
Katı partiküller
Sürfaktanlar
Mikroorganizmalar
Yakıtta su iki halde bulunur:
Çözülmüş su
Serbest su
Çözülmüş su: Birçok diğer madde gibi, yakıt da çevresindeki suyu absorbe eder; bir fincan kahvedeki şeker gibi, su da yakıt içinde tamamen çözülür.
Su, çözülmüş olarak kaldığı sürece çökemeyeceğinden bir tehlike yaratmaz.
Fakat, yakıt sıcaklığı değiştikçe, çözülmüş su miktarı değişir.
Sıcaklıktaki yükselme sonucunda daha çok su çözülür
Sıcaklıktaki düşme sonucunda su serbest su olarak yakıttan ayrışır.
Serbest su: Yukarıda belirtildiği üzere, yakıt tarafından emilecek su miktarı sıcaklığa ve ortamın rutubetine bağlıdır. Yakıt tarafından emilecek olan suyun belli bir sınır noktası vardır(doyma noktası) ve bu sınırın üzerinde su “serbest su”halinedönüşür. Yakıt soğudukça, su,çözeltide çökerek damlacıklar oluşturur. Yoğuşan veya çöken su, yakıt nakil ya da depolama sisteminin her yerinde bulunabilir. Çöken su, ayrışık ya da kütlesel olarak tankların, boruların tabanında birikintiler şeklinde görülür.
Katı kirleticiler
Katı kirleticiler iki ana şekilde bulunur:
Pas
Pas/ Pislik
Pas: Pislik ve katı kirleticiler su miktarı ile yakından ilişkilidir. Tanklar ve borularda suyun sebep olduğu korozyon ile yakıta pas tabakaları karışır. Bu tabakalar, pompa ve valflerden geçerken incelerek daha ince parçalar ya da toz haline gelebilir.
Toz/ Pislik: Katı kirleticilerin en yaygını çevreden bulaşan tozdur. Tanktan yakıt alınırken yerine giren hava ile taşınan kum, silis vb.aşındırıcı partiküller risk oluşturabilir. Depolama tanklarının dibine çöken toz, kir ya da pas yakıtın hareket etmesiyle süspanse parçacıklar halinde yakıta dağılabilir.
Sürfaktanlar (Kapilar aktif cisimler): Sürfaktanlar nedir?
Sürfaktan, birbirine karışmayan katı-sıvı ya da sıvı-sıvı arasındaki ara yüzeyi etkileyen bir maddedir. İki sıvı arasındaki ara yüzey kuvveti Temas Sathı Gerilimi olarak adlandırılır ve suyun yakıttan ayrılması prosesinde çok önemli bir yeri vardır. Sürfaktanlar, iki sıvıyı birbirlerinden ayıran kuvveti azaltır ve ayrıştırılmalarını zorlaştırır. Temel olarak sürfaktanlar, bir elementi sıvılardan birine, diğer elementi de öteki sıvıya bağlanan en az iki bileşenli moleküllerdir.
Sürfaktanlar yakıta nasıl karışır?
Sürfaktanlar sabun ya da deterjan tipi bileşiklerdir:
Ham petrolle birlikte sulfanatya da naftanat olarak doğal halde
Pas önleyici,antifriz gibi katkılar halinde bulunurlar.
Her ne kadar sürfaktanlar tek başlarına uçağın çalışmasına dönük bir tehdit oluşturmasa da, jet yakıtındaki su ve katı maddelerin ayrılması işlemini olumsuz etkiledikleri için önemli bir kirletici olarak değerlendirilirler.
Mikroorganizmalar nedir?
Mikroorganizmalar, yakıt ve su ara yüzeyinde büyüyen bakteri ve mikroplardır. Yaşamak için ihtiyaç duydukları oksijeni sudan, besinleri ise yakıttan alırlar.
Not: SU YOKSA MİKROORGANİZMA DA YOKTUR!
Ne yaparlar?
Mikroplar çoğalırken suyun yakıttan ayrılmasını önleyen sürfaktanları üretirler. Mikrobik oluşum aynı zamanda koalesör elemanların su ile temas eden kısımlarında da ortaya çıkar ve süregelen sürfaktan birikimiyle koalesöre zarar verebilirler.
Eğer büyümelerine izin verilirse sistemde korozyona ve buna bağlı olarak sistemde arızaya sebep olurlar. Ayrıca uçağın kendi yakıt filtrelerinin tıkanmasına bile yol açabilir.
Kirlenme nasıl önlenir?
Su mikrobik büyüme için gerekli ortamı sağladığından, filtre/ su ayırıcılardan ve depolama tanklarından suyun düzenli olarak tahliyesi kirlenmeye karşı temel bir önlemdir.
ÖZET
Jet yakıtından partikül ve suyun ayrıştırılması yakıtın motorda yanana kadarki sürecin tamamında süre gelen zorlu birişlemdir.
Bu bilgiler ışığında görebiliyoruz ki sistemden uzaklaştırılmadığı takdirde karşılaşılabilecek ve çok ciddi zararları olan birçok farklı kirletici mevcuttur.
Yakıt temizliği uçuş güvenliğinde çok önemlidir.
FAUDI Aviation ürünleri partikül ve su kirliliği için ana korunma methodudur.
İhtiyatlı olmak ve doğru bakımla birlikte FAUDI Aviation Filtre/ Su ayırıcıları havacılık dünyası için güvenli bir operasyonun teminatıdır.